Εκδήλωση αλληλεγγύης στην κοινότητα καταλήψεων Κουκακίου στην κατάληψη Αντιβίωση (17/10/24). Εισήγηση Αντιβίωσης
Θα θέλαμε να ξεκινήσουμε βάζοντας ένα γενικό πλαίσιο: τι συνέβαινε στην Ελλάδα στο αμέσως προηγούμενο διάστημα από τις καταλήψεις της κοινότητας Κουκακίου το 2017. Το 2015 γίνονται δύο εκλογικές αναμετρήσεις που βγάζουν κυβερνήσεις Σύριζα-Ανέλ, κλείνουν οι τράπεζες και επιβάλλονται capital controls. Διεξάγεται το δημοψήφισμα που βγάζει αρνητικό αποτέλεσμα ενάντια στην προτεινόμενη δανειακή συμφωνία. Στη συνέχεια το ψήφισμα ανατρέπεται, η απορριφθείσα συμφωνία ψηφίζεται και η διαδικασία ολοκληρώνεται με την ψήφιση τελικά του 3ου Μνημονίου. Την ίδια χρονιά, το 2015, ξεκινάει η προσφυγική κρίση. Το 2016 γιγαντώνεται και υπάρχουν δεκάδες καταλήψεις που στεγάζουν πρόσφυγες και εμπλέκουν χιλιάδες αλληλέγγυα. Η διαμάχη για το όνομα της γειτονικής Μακεδονίας δημιουργεί εχθρική συνθήκη για τους χώρους μας, με αποκορύφωμα τον μετέπειτα καταστροφικό εμπρησμό της κατάληψης Libertatia στη Θεσσαλονίκη το 2018. Το 2016 ξεκινάει επίσης η δίκη της Χρυσής Αυγής. Το δικαστήριο διεξάγεται δίπλα στην κοινότητα των κατειλημμένων προσφυγικών, πράγμα που δημιουργεί πολεμική συνθήκη με τους φασίστες και τους μπάτσους.
Σε αυτή τη συνθήκη, η αναγκαιότητα των καταλήψεων ως αυτοθεσμισμένων/αντιιεραρχικών χώρων που στεγάζουν αγώνες και ανάγκες αναδεικνύονται ως κομβικές. Οι χώροι αυτοί γίνονται αντιληπτοί ως εχθρικοί από την κυριαρχία, η οποία επιδιώκει την απόλυτη διαχείριση, όχι μόνο της προσφυγικής κρίσης, αλλά και κάθε πτυχής της ζωής. Οι καταλήψεις δέχονται συστηματική προπαγάνδα μέσω των ΜΜΕ, που τις παρουσιάζει ως κοινωνικό κίνδυνο, δίνοντας πάτημα σε φασιστικές επιθέσεις και προσπαθώντας να στρέψει τα μικροαστικά αντανακλαστικά εναντίον τους. Τα κατηγορητήρια γιγαντώνονται στη συντονισμένη προσπάθεια να νομιμοποιηθεί η βία των επιχειρήσεων εκκένωσης.
Από το 2015 μέχρι το 2017 πραγματοποιήθηκαν 33 νέες καταλήψεις, 18 εκκενώσεις και 9 ανακαταλήψεις. Κομμάτι αυτής της ιστορίας είναι η κοινότητα καταλήψεων Κουκακίου στην Αθήνα.
Αρχικά, το σπίτι στην οδό Ματρόζου 45, ιδιοκτησίας του νοσοκομείου Ευαγγελισμός, καταλήφθηκε στις 10 Μαρτίου 2017. Τα συντρόφια στην πρώτη τους ανακοίνωση μιλάνε για την ανάγκη απαγκίστρωσης από τον εκβιασμό που γίνεται από ιδιοκτήτες και αφεντικά για την κάλυψη της στέγασης. Θεωρούν ότι η απάντηση πρέπει να δοθεί με συλλογικούς και μαχητικούς όρους, ανοίγοντας ένα δρόμο προς την ελευθερία. Αντιλαμβάνονται κάθε κατάληψη ως παρακαταθήκη αγώνα του αναρχικού/αντιεξουσιαστικού χώρου γύρω από την οποία πρέπει να χτίζεται συλλογική αυτοάμυνα. Κομμάτι της δουλειάς που αναλογεί σε κάθε κατάληψη είναι να αντιστρέψει τη συκοφάντηση που έχει δεχτεί αυτή η ιδέα και πρακτική, αποκτώντας σχέσεις με τη γειτονιά. Θέτουν ζητήματα εξουσιαστικότητας σε θηλυκότητες, στη φύση και σε μη ανθρώπινα ζώα.
Τρεις μήνες μετά, τα συντρόφια από τη Ματρόζου 45 μαζί με αλληλέγγυα καταλαμβάνουν στις 17 Ιουνίου γειτονικό κτίριο στην Παναιτωλίου 21, περιουσία του υπουργείου Οικονομικών. Η συγκεκριμένη επιλογή δεν είναι τυχαία, πράγμα που αναδεικνύουν στην πρώτη τους ανακοίνωση, παροτρύνοντας στην απαλλοτρίωση κρατικών κτιρίων. Το σπίτι αυτό είχε χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν ως καταφύγιο/φυλακή κακοποιημένων γυναικών. Η γειτονιά, έτσι ,αποκτά μία ακόμα στεγαστική κατάληψη.
Πέντε μήνες αργότερα, καταλαμβάνεται το τρίτο κτίριο στην οδό Αρβάλη 3, συγκροτώντας την «κοινότητα καταλήψεων Κουκακίου». Στο πρώτο τους κείμενο τα συντρόφια έχουν ως κεντρικό το μεταναστευτικό, τα κέντρα κράτησης, καθώς και τον εξευγενισμό της περιοχής και τα AirBNB. Η γειτονιά του Κουκακίου ξενοδοχικοποιείται, γεμίζει τουριστομάγαζα και ιδιωτικοποιούνται οι δημόσιοι χώροι. Το «μπλε σπίτι» στην Αρβάλη 3, λειτούργησε ως κοινοτική δομή που περιλάμβανε για κοινή χρήση μπάνιο, πλυντήριο, προσφορά ρούχων, κουζίνα για βίγκαν συνταγές, αναγνωστήριο και κήπο.
Υπήρξε απόπειρα κατάληψης τέταρτου κτιρίου, που βρισκόταν επίσης στην οδό Ματρόζου, η οποία εν τέλει εγκαταλείφθηκε.
Η κοινότητα καταλήψεων Κουκακίου, παρεμβαίνει σε ζητήματα που απασχολούν την γειτονιά, όπως τον εξευγενισμό και τα AirBNB, συμβάλλοντας στη δημιουργία ανοιχτής συνέλευσης γειτονιάς. Επίσης συμμετέχει στους αγώνες ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του γειτονικού λόφου Φιλοπάππου, καθώς και σε αγώνες του ευρύτερου α/α χώρου.
Το κράτος και οι φασίστες εξέλαβαν αυτά τα εγχειρήματα ως αυτό που ήταν: εχθρικά προς αυτούς εδάφη. Η Παναιτωλίου δέχτηκε 3 εμπρηστικές επιθέσεις από φασίστες. Η πρώτη εκκένωση της Ματρόζου 45 πραγματοποιήθηκε στις 12 Μαρτίου 2018 σε συντονισμένη κρατική επιχείρηση, κατά την οποία εκκενώθηκαν δύο ακόμη καταλήψεις στα Εξάρχεια (Ζαΐμη 11 και Gare στην Καλλιδρομίου). Τα συντρόφια από τη Ματρόζου χρεώθηκαν ξυλοδαρμούς και 12 συλλήψεις με κακουργήματα. Η εξέλιξη αυτή δεν πτόησε τα συντρόφια που δεκαπέντε μέρες μετά ανεκατέλαβαν το κτίριο. Τελικά, εντός του τελεσίγραφου Χρυσοχοΐδη, σύμφωνα με το οποίο όλες οι καταλήψεις θα έπρεπε να αυτοεκκενωθούν εντός του Δεκέμβρη 2019, στις 18 εκείνου του μήνα εκκενώθηκαν από τους μπάτσους και οι τρεις καταλήψεις. Αποκορύφωμα του μένους της καταστολής ήταν ο εξ επαφής πυροβολισμός συντρόφισσας με πλαστική σφαίρα στο στήθος. Το γεγονός προσπάθησαν να συγκαλύψουν τόσο οι μπάτσοι όσο και ο διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του νοσοκομείου «Ελπίς». Μετά από τη μαχητική υπεράσπιση της Ματρόζου, οι μπάτσοι μπήκαν σε άδειο κτίριο, καθώς τα συντρόφια κατάφεραν να διαφύγουν. Το μένος των μπράβων του κράτους ξέσπασε στο γειτονικό σπίτι, όπου μπούκαραν και ξυλοφόρτωσαν μια οικογένεια: πατέρα και δυο γιους. Το όργιο καταστολής και προπαγάνδας πέρασε και στα καθεστωτικά ΜΜΕ, με ό,τι αναγνώσεις έβγαλαν οι πληρωμένοι αναλυτές τους.
Τα συντρόφια της Ματρόζου και της Παναιτωλίου ανακαταλαμβάνουν για μία ακόμη φορά το σπίτι τους στις 11 Γενάρη 2020. Η επιχείρηση εκκένωσης πραγματοποιείται την ίδια μέρα. Οι μπάτσοι που συμμετέχουν στην εκκένωση της Ματρόζου τρώνε κυριολεκτικά όλο το σπίτι στα κεφάλια τους, όπως θα δούμε στο βίντεο που θ’ ακολουθήσει.
Έπειτα από πολλές αναβολές, το πρώτο δικαστήριο έλαβε χώρα στις 31 Μάη 2024 για τις καταλήψεις της Παναιτωλίου και της Αρβάλη. Για την πρώτη οι συλληφθέντες καταδικάστηκαν σε 12μηνη ποινή φυλάκισης, με τριετή αναστολή. Όσο για την κατάληψη στην οδό Αρβάλη, οι κατηγορίες έπεσαν. Το επόμενο δικαστήριο ήταν στις 11 Ιουλίου για την πρώτη εκκένωση της Ματρόζου, από το οποίο 5 συντρόφια καταδικάστηκαν σε 26 μήνες με τριετή αναστολή, 4 συντρόφια σε 9 μήνες, ένα σε 6 μήνες και δύο αλληλέγγυα που συνελήφθησαν εκτός του κτιρίου σε 19 μήνες. Το πιο πρόσφατο ήταν στις 24 Σεπτεμβρίου στο οποίο τα συντρόφια αθωώθηκαν. Το δικαστήριο στις 22 Οκτώβρη αφορά την τελευταία ανακατάληψη της Ματρόζου το 2020.
Η παρακαταθήκη που μας άφησε η κοινότητα καταλήψεων Κουκακίου αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία των αγώνων του α/α χώρου. Τα συντρόφια δημιούργησαν ένα συλλογικό αγωνιστικό υποκείμενο, «την κοινότητα καταλήψεων Κουκακίου», που επεδίωξε να ριζώσει και να εξαπλώσει την ιδέα και την πρακτική της κατάληψης στη γειτονιά. Από τις διακηρύξεις στο πρώτο κείμενο της Ματρόζου για συλλογική αυτοάμυνα και μαχητική υπεράσπιση, μέχρι την τελική μάχη, τα συντρόφια επέδειξαν συνέπεια λόγων και έργων. Απαντούσαν στην επανειλημμένη καταστολή με πείσμα και οργή ξαναπαίρνοντας τα σπίτια και συνεχίζοντας τη δράση τους. Η οικονομική στήριξη στα δικαστικά τους έξοδα είναι η ελάχιστη αλληλεγγύη που μπορούμε να δείξουμε. Η ζωντάνια και η υπεράσπιση των χώρων μας είναι κομμάτι και συνέχεια του ίδιου αγώνα. Τίποτα δεν τέλειωσε, όλα συνεχίζονται.
Αλληλεγγύη στα διωκόμενα συντρόφια
Πηγές:
- Κοινότητα καταλήψεων Κουκακίου, «Κοινότητα σημαίνει ελευθερία» (συλλογική κειμένων των τριών καταλήψεων και της κοινότητας)
- Κοινότητα καταλήψεων Κουκακίου, «Ανακοίνωση της κοινότητας καταλήψεων Κουκακίου», 6/2/2020, https://athens.indymedia.org/post/1602919/ (ανακοίνωση μετά τις εκκενώσεις του 2020, που περιλαμβάνει πολλούς συνδέσμους με κείμενα/δράσεις της κοινότητας)
- Κοινότητα καταλήψεων Κουκακίου, «Η αλήθεια για τις καταλήψεις στο Κουκάκι», https://athens.indymedia.org/post/1602457/
- «Ημερολόγιο καταλήψεων των αγώνων στα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ», https://athens.indymedia.org/post/1599361/ (πρωτοβουλιακή δουλειά συντροφιών από την κοινότητα, στον σύνδεσμο σχόλια με διορθώσεις)